16

ప్రశ్నోపనిషద్ - ద్వితీయః ప్రశ్నః - వేద మంత్రాలు

ద్వితీయః ప్రశ్నః

అథ హైనం భార్గవో వైదర్భిః పప్రచ్ఛ।
భగవన్‌ కత్యేవ దేవాః ప్రజాం-విఀధారయంతే కతర ఏతత్ప్రకాశయంతే కః పునరేషాం-వఀరిష్ఠః ఇతి ॥1॥

తస్మై స హోవాచాకాశో హ వా ఏష దేవో వాయురగ్నిరాపః పృథివీ వాఙ్మనశ్చక్షుః శ్రోత్రం చ।
తే ప్రకాశ్యాభివదంతి వయమేతద్బాణమవష్టభ్య విధారయామః ॥2॥

తాన్‌ వరిష్ఠః ప్రాణ ఉవాచ।
మా మోహమాపద్యథ అహమేవైతత్పంచధాత్మానం ప్రవిభజ్యైతద్బాణమవష్టభ్య విధారయామీతి తేఽశ్రద్దధానా బభూవుః ॥3॥

సోఽభిమానాదూర్ధ్వముత్క్రామత ఇవ తస్మిన్నుత్క్రామత్యథేతరే సర్వ ఏవోత్క్రామంతే తస్మింశ్చ ప్రతిష్ఠమానే సర్వ ఏవ ప్రతిష్ఠంతే।
తద్యథా మక్షికా మధుకరరాజానముత్క్రామంతం సర్వ ఏవోత్క్రామంతే తస్మింశ్చ ప్రతిష్ఠమానే సర్వ ఏవ ప్రతిష్టంత ఏవం‌ వాఙ్మనష్చక్షుః శ్రోత్రం చ తే ప్రీతాః ప్రాణం స్తున్వంతి ॥4॥

ఏషోఽగ్నిస్తపత్యేష సూర్య ఏష పర్జన్యో మఘవానేష వాయుః।
ఏష పృథివీ రయిర్దేవః సదసచ్చామృతం చ యత్‌ ॥5॥

అరా ఇవ రథనాభౌ ప్రాణే సర్వం ప్రతిష్ఠితం‌।
ఋచో యజూషి సామాని యజ్ఞః క్షత్రం బ్రహ్మ చ ॥6॥

ప్రజాపతిశ్చరసి గర్భే త్వమేవ ప్రతిజాయసే।
తుభ్యం ప్రాణ ప్రజాస్త్విమా బలిం హరంతి యః ప్రాణైః ప్రతితిష్ఠసి ॥7॥

దేవానామసి వహ్నితమః పితృణాం ప్రథమా స్వధా।
ఋషీణాం చరితం సత్యమథర్వాంగిరసామసి ॥8॥

ఇంద్రస్త్వం ప్రాణ తేజసా రుద్రోఽసి పరిరక్షితా।
త్వమంతరిక్షే చరసి సూర్యస్త్వం జ్యోతిషాం పతిః ॥9॥

యదా త్వమభివర్​షస్యథేమాః ప్రాణ తే ప్రజాః।
ఆనందరూపాస్తిష్ఠంతి కామాయాన్నం భవిష్యతీతి ॥10॥

వ్రాత్యస్త్వం ప్రాణైకర్​షరత్తా విశ్వస్య సత్పతిః।
వయమాద్యస్య దాతారః పితా త్వం మాతరిశ్వ నః ॥11॥

యా తే తనూర్వాచి ప్రతిష్ఠితా యా శ్రోత్రే యా చ చక్షుషి।
యా చ మనసి సంతతా శివాం తాం కురూ మోత్క్రమీః ॥12॥

ప్రాణస్యేదం-వఀశే సర్వం త్రిదివే యత్‌ ప్రతిష్ఠితం‌।
మాతేవ పుత్రాన్‌ రక్షస్వ శ్రీశ్చ ప్రజ్ఞాం చ విధేహి న ఇతి ॥13॥