පතංජලි යෝග සූත්රාණි - 4 (කෛවල්ය පාදඃ) - පතංජලී යෝග සූත්‍ර

අථ කෛවල්යපාදඃ ।

ජන්මෞෂධිමංත්රතපස්සමාධිජාඃ සිද්ධයඃ ॥1॥

ජාත්යංතරපරිණාමඃ ප්රකෘත්යාපූරාත් ॥2॥

නිමිත්තමප්රයෝජකං ප්රකෘතීනාංවරණභේදස්තු තතඃ ක්ෂේත්රිකවත් ॥3॥

නිර්මාණචිත්තාන්යස්මිතාමාත්රාත් ॥4॥

ප්රවෘත්තිභේදේ ප්රයෝජකං චිත්තමේකමනේකේෂාම් ॥5॥

තත්ර ධ්යානජමනාශයම් ॥6॥

කර්මාශුක්ලාකෘෂ්ණං යෝගිනඃ ත්රිවිධමිතරේෂාම් ॥7॥

තතස්තද්විපාකානුගුණානාමේවාභිව්යක්තිර්වාසනානාම් ॥8॥

ජාති දේශ කාල ව්යවහිතානාමප්යානංතර්යං ස්මෘතිසංස්කාරයෝඃ ඒකරූපත්වාත් ॥9॥

තාසාමනාදිත්වං චාශිෂෝ නිත්යත්වාත් ॥10॥

හේතුඵලාශ්රයාලංබනෛඃ සංගෘහීතත්වාතේෂාමභාවේතදභාවඃ ॥11॥

අතීතානාගතං ස්වරූපතෝऽස්ත්යධ්වභේදාද්ධර්මාණාම් ॥12॥

තේ ව්යක්තසූක්ෂ්මාඃ ගුණාත්මානඃ ॥13॥

පරිණාමෛකත්වාත් වස්තුතත්ත්වම් ॥14॥

වස්තුසාම්යේ චිත්තභේදාත්තයෝර්විභක්තඃ පංථාඃ ॥15॥

න චෛකචිත්තතංත්රං වස්තු තත්ප්රමාණකං තදා කිං ස්යාත් ॥16॥

තදුපරාගාපේක්ෂිත්වාත් චිත්තස්ය වස්තුජ්ඤාතාජ්ඤාතම් ॥17॥

සදාජ්ඤාතාඃ චිත්තවෘත්තයඃ තත්ප්රභෝඃ පුරුෂස්යාපරිණාමිත්වාත් ॥18॥

න තත්ස්වාභාසං දෘශ්යත්වාත් ॥19॥

ඒක සමයේ චෝභයානවධාරණම් ॥20॥

චිත්තාංතර දෘශ්යේ බුද්ධිබුද්ධේඃ අතිප්රසංගඃ ස්මෘතිසංකරශ්ච ॥21॥

චිතේරප්රතිසංක්රමායාඃ තදාකාරාපත්තෞ ස්වබුද්ධි සංවේදනම් ॥22॥

ද්රෂ්ටෘදෘශ්යෝපරක්තං චිත්තං සර්වාර්ථම් ॥23॥

තදසංඛ්යේය වාසනාභිඃ චිත්රමපි පරාර්ථං සංහත්යකාරිත්වාත් ॥24॥

විශේෂදර්ශිනඃ ආත්මභාවභාවනානිවෘත්තිඃ ॥25॥

තදා විවේකනිම්නං කෛවල්යප්රාග්භාරං චිත්තම් ॥26॥

තච්ඡිද්රේෂු ප්රත්යයාංතරාණි සංස්කාරේභ්යඃ ॥27॥

හානමේෂාං ක්ලේශවදුක්තම් ॥28॥

ප්රසංඛ්යානේऽප්යකුසීදස්ය සර්වථා විවේකඛ්යාතේඃ ධර්මමේඝස්සමාධිඃ ॥29॥

තතඃ ක්ලේශකර්මනිවෘත්තිඃ ॥30॥

තදා සර්වාවරණමලාපේතස්ය ජ්ඤානස්යානංත්යාත් ජ්ඤේයමල්පම් ॥31॥

තතඃ කෘතාර්ථානාං පරිණාමක්රමසමාප්තිර්ගුණානාම් ॥32॥

ක්ෂණප්රතියෝගී පරිණාමාපරාංත නිර්ග්රාහ්යඃ ක්රමඃ ॥33॥

පුරුෂාර්ථශූන්යානාං ගුණානාංප්රතිප්රසවඃ කෛවල්යං ස්වරූපප්රතිෂ්ඨා වා චිතිශක්තිරිති ॥34॥

ඉති පාතංජලයෝගදර්ශනේ කෛවල්යපාදෝ නාම චතුර්ථඃ පාදඃ ।