ਪਤਂਜਲਿ ਯੋਗ ਸੂਤ੍ਰਾਣਿ - 4 (ਕੈਵਲ੍ਯ ਪਾਦਃ) - ਪਤੰਜਲੀ ਯੋਗ ਸੂਤਰ

ਅਥ ਕੈਵਲ੍ਯਪਾਦਃ ।

ਜਨ੍ਮੌਸ਼ਧਿਮਂਤ੍ਰਤਪਸ੍ਸਮਾਧਿਜਾਃ ਸਿਦ੍ਧਯਃ ॥1॥

ਜਾਤ੍ਯਂਤਰਪਰਿਣਾਮਃ ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯਾਪੂਰਾਤ੍ ॥2॥

ਨਿਮਿਤ੍ਤਮਪ੍ਰਯੋਜਕਂ ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤੀਨਾਂਵਰਣਭੇਦਸ੍ਤੁ ਤਤਃ ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਿਕਵਤ੍ ॥3॥

ਨਿਰ੍ਮਾਣਚਿਤ੍ਤਾਨ੍ਯਸ੍ਮਿਤਾਮਾਤ੍ਰਾਤ੍ ॥4॥

ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਤਿਭੇਦੇ ਪ੍ਰਯੋਜਕਂ ਚਿਤ੍ਤਮੇਕਮਨੇਕੇਸ਼ਾਮ੍ ॥5॥

ਤਤ੍ਰ ਧ੍ਯਾਨਜਮਨਾਸ਼ਯਮ੍ ॥6॥

ਕਰ੍ਮਾਸ਼ੁਕ੍ਲਾਕ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਣਂ ਯੋਗਿਨਃ ਤ੍ਰਿਵਿਧਮਿਤਰੇਸ਼ਾਮ੍ ॥7॥

ਤਤਸ੍ਤਦ੍ਵਿਪਾਕਾਨੁਗੁਣਾਨਾਮੇਵਾਭਿਵ੍ਯਕ੍ਤਿਰ੍ਵਾਸਨਾਨਾਮ੍ ॥8॥

ਜਾਤਿ ਦੇਸ਼ ਕਾਲ ਵ੍ਯਵਹਿਤਾਨਾਮਪ੍ਯਾਨਂਤਰ੍ਯਂ ਸ੍ਮ੍ਰੁਰੁਇਤਿਸਂਸ੍ਕਾਰਯੋਃ ਏਕਰੂਪਤ੍ਵਾਤ੍ ॥9॥

ਤਾਸਾਮਨਾਦਿਤ੍ਵਂ ਚਾਸ਼ਿਸ਼ੋ ਨਿਤ੍ਯਤ੍ਵਾਤ੍ ॥10॥

ਹੇਤੁਫਲਾਸ਼੍ਰਯਾਲਂਬਨੈਃ ਸਂਗ੍ਰੁਰੁਇਹੀਤਤ੍ਵਾਤੇਸ਼ਾਮਭਾਵੇਤਦਭਾਵਃ ॥11॥

ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਂ ਸ੍ਵਰੂਪਤੋ਽ਸ੍ਤ੍ਯਧ੍ਵਭੇਦਾਦ੍ਧਰ੍ਮਾਣਾਮ੍ ॥12॥

ਤੇ ਵ੍ਯਕ੍ਤਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮਾਃ ਗੁਣਾਤ੍ਮਾਨਃ ॥13॥

ਪਰਿਣਾਮੈਕਤ੍ਵਾਤ੍ ਵਸ੍ਤੁਤਤ੍ਤ੍ਵਮ੍ ॥14॥

ਵਸ੍ਤੁਸਾਮ੍ਯੇ ਚਿਤ੍ਤਭੇਦਾਤ੍ਤਯੋਰ੍ਵਿਭਕ੍ਤਃ ਪਂਥਾਃ ॥15॥

ਨ ਚੈਕਚਿਤ੍ਤਤਂਤ੍ਰਂ ਵਸ੍ਤੁ ਤਤ੍ਪ੍ਰਮਾਣਕਂ ਤਦਾ ਕਿਂ ਸ੍ਯਾਤ੍ ॥16॥

ਤਦੁਪਰਾਗਾਪੇਕ੍ਸ਼ਿਤ੍ਵਾਤ੍ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਯ ਵਸ੍ਤੁਜ੍ਞਾਤਾਜ੍ਞਾਤਮ੍ ॥17॥

ਸਦਾਜ੍ਞਾਤਾਃ ਚਿਤ੍ਤਵ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਤਯਃ ਤਤ੍ਪ੍ਰਭੋਃ ਪੁਰੁਸ਼ਸ੍ਯਾਪਰਿਣਾਮਿਤ੍ਵਾਤ੍ ॥18॥

ਨ ਤਤ੍ਸ੍ਵਾਭਾਸਂ ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਯਤ੍ਵਾਤ੍ ॥19॥

ਏਕ ਸਮਯੇ ਚੋਭਯਾਨਵਧਾਰਣਮ੍ ॥20॥

ਚਿਤ੍ਤਾਂਤਰ ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਯੇ ਬੁਦ੍ਧਿਬੁਦ੍ਧੇਃ ਅਤਿਪ੍ਰਸਂਗਃ ਸ੍ਮ੍ਰੁਰੁਇਤਿਸਂਕਰਸ਼੍ਚ ॥21॥

ਚਿਤੇਰਪ੍ਰਤਿਸਂਕ੍ਰਮਾਯਾਃ ਤਦਾਕਾਰਾਪਤ੍ਤੌ ਸ੍ਵਬੁਦ੍ਧਿ ਸਂਵੇਦਨਮ੍ ॥22॥

ਦ੍ਰਸ਼੍ਟ੍ਰੁਰੁਇਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਯੋਪਰਕ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਰ੍ਵਾਰ੍ਥਮ੍ ॥23॥

ਤਦਸਂਖ੍ਯੇਯ ਵਾਸਨਾਭਿਃ ਚਿਤ੍ਰਮਪਿ ਪਰਾਰ੍ਥਂ ਸਂਹਤ੍ਯਕਾਰਿਤ੍ਵਾਤ੍ ॥24॥

ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਦਰ੍ਸ਼ਿਨਃ ਆਤ੍ਮਭਾਵਭਾਵਨਾਨਿਵ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਤਿਃ ॥25॥

ਤਦਾ ਵਿਵੇਕਨਿਮ੍ਨਂ ਕੈਵਲ੍ਯਪ੍ਰਾਗ੍ਭਾਰਂ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ ॥26॥

ਤਚ੍ਛਿਦ੍ਰੇਸ਼ੁ ਪ੍ਰਤ੍ਯਯਾਂਤਰਾਣਿ ਸਂਸ੍ਕਾਰੇਭ੍ਯਃ ॥27॥

ਹਾਨਮੇਸ਼ਾਂ ਕ੍ਲੇਸ਼ਵਦੁਕ੍ਤਮ੍ ॥28॥

ਪ੍ਰਸਂਖ੍ਯਾਨੇ਽ਪ੍ਯਕੁਸੀਦਸ੍ਯ ਸਰ੍ਵਥਾ ਵਿਵੇਕਖ੍ਯਾਤੇਃ ਧਰ੍ਮਮੇਘਸ੍ਸਮਾਧਿਃ ॥29॥

ਤਤਃ ਕ੍ਲੇਸ਼ਕਰ੍ਮਨਿਵ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਤਿਃ ॥30॥

ਤਦਾ ਸਰ੍ਵਾਵਰਣਮਲਾਪੇਤਸ੍ਯ ਜ੍ਞਾਨਸ੍ਯਾਨਂਤ੍ਯਾਤ੍ ਜ੍ਞੇਯਮਲ੍ਪਮ੍ ॥31॥

ਤਤਃ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤਾਰ੍ਥਾਨਾਂ ਪਰਿਣਾਮਕ੍ਰਮਸਮਾਪ੍ਤਿਰ੍ਗੁਣਾਨਾਮ੍ ॥32॥

ਕ੍ਸ਼ਣਪ੍ਰਤਿਯੋਗੀ ਪਰਿਣਾਮਾਪਰਾਂਤ ਨਿਰ੍ਗ੍ਰਾਹ੍ਯਃ ਕ੍ਰਮਃ ॥33॥

ਪੁਰੁਸ਼ਾਰ੍ਥਸ਼ੂਨ੍ਯਾਨਾਂ ਗੁਣਾਨਾਂਪ੍ਰਤਿਪ੍ਰਸਵਃ ਕੈਵਲ੍ਯਂ ਸ੍ਵਰੂਪਪ੍ਰਤਿਸ਼੍ਠਾ ਵਾ ਚਿਤਿਸ਼ਕ੍ਤਿਰਿਤਿ ॥34॥

ਇਤਿ ਪਾਤਂਜਲਯੋਗਦਰ੍ਸ਼ਨੇ ਕੈਵਲ੍ਯਪਾਦੋ ਨਾਮ ਚਤੁਰ੍ਥਃ ਪਾਦਃ ।